Pszenica ozima to jedna z najważniejszych upraw rolniczych w Polsce, uprawiana z myślą o wysokiej jakości ziarna konsumpcyjnego. Plonowanie tej rośliny zależy od wielu czynników, z których kluczowe to: warunki glebowe, klimatyczne, właściwe nawożenie oraz odpowiedni przedplon. W tym artykule doradzamy, jak skutecznie podnieść plon pszenicy ozimej przy zachowaniu wysokiej opłacalności produkcji. 

1. Wymagania glebowe pszenicy ozimej – nie każda gleba da wysoki plon

​
Pszenica ozima ma wysokie wymagania glebowe. Najlepiej plonuje na: 

• glebach żyznych, głębokich, półprzepuszczalnych, 
• stanowiskach utrzymanych w dobrej strukturze, 
• glebach o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym pH (6,0–7,0). 

Najlepsze gleby dla pszenicy ozimej to te zaliczane do: 

• kompleksu pszennego bardzo dobrego (I–II klasa bonitacyjna), 
• kompleksu pszennego dobrego (IIIa–IIIb), 
• kompleksu pszenno-żytniego (w wysokiej kulturze). 

2. Klimat a plonowanie – jak pogoda wpływa na rozwój pszenicy?

Warunki klimatyczne to drugi, niezwykle ważny czynnik decydujący o sukcesie uprawy. Pszenica ozima dobrze zimuje pod okrywą śnieżną, znosząc mrozy nawet do -30°C. Jednak brak śniegu i silne wiatry mogą spowodować wymarznięcie przy temperaturze zaledwie -5°C.

Krytyczne momenty rozwoju pszenicy: 

• Kiełkowanie: od 2–3°C.
• Początek wegetacji wiosennej: 8–12°C.
• Strzelanie w źdźbło: 17–18°C.
• Okres nalewania ziarna: do 19°C.

​3. Nawożenie azotowe – kluczowy element plonotwórczy

Pszenica ozima ma duże wymagania pokarmowe, zwłaszcza wobec azotu, który jest podstawowym pierwiastkiem plonotwórczym.

Trzy najważniejsze fazy zapotrzebowania na azot: 

1. Krzewienie – decyduje o liczbie pędów kłosonośnych. 
2. Strzelanie w źdźbło – wpływa na liczbę ziarniaków w kłosie oraz ich masę. 
3. Początek kwitnienia – decyduje o jakości ziarna (zawartości białka i glutenu). 

Rekomendowana dawka azotu to 120–180 kg N/ha, rozłożona na 2–3 aplikacje.

Forma nawozu: RSM 28, RSM 30, RSM Optima, RSM BioShot lub saletra amonowa (megAN 33,5, Pulan, Zaksan) – najlepiej dostępne dla roślin. 

Jedna roślina pszenicy ozimej może wytworzyć nawet do 25 kłosów, jeśli zapewni się jej optymalne warunki glebowe i odpowiednie nawożenie azotowe

4. Znaczenie przedplonu – nie siej pszenicy po byle czym

Właściwy przedplon zwiększa plon nawet o kilkanaście procent.

Najlepsze przedplony: 

• Rośliny strączkowe (bobik, groch) – wzbogacają glebę w azot.
• Rośliny okopowe i rzepak – poprawiają strukturę gleby. 

Gorsze przedplony: 

• Lucerna i koniczyna – ze względu na zachwaszczenie. 
• Zboża – tylko owies może być dobrym przedplonem. 

5. Znaczenie odmiany – postaw na nowoczesne rozwiązania

Genotyp pszenicy ozimej wpływa bezpośrednio na wielkość i jakość plonu. Warto wybierać odmiany z aktualnego rejestru, które charakteryzują się: 

• wysokim potencjałem plonowania, 
• odpornością na stresy środowiskowe, 
• dobrą zimotrwałością i tolerancją na suszę. 

Nowoczesne odmiany wypierają starsze, mniej efektywne genetycznie, dlatego warto regularnie aktualizować wybór. 

Podsumowanie – 5 kluczowych zasad wysokiego plonowania pszenicy ozimej

1. Wybierz żyzne gleby o odpowiednim pH (6–7). 
2. Zapewnij właściwy przedplon, najlepiej bobik, groch lub rzepak. 
3. Stosuj nawożenie azotowe dopasowane do fazy rozwojowej pszenicy. 
4. Dobieraj nowoczesne, wysokoplenne odmiany z aktualnego rejestru. 
5. Monitoruj warunki pogodowe – susze i upały to największe zagrożenia. 

Pszenica ozima wymaga przemyślanej uprawy – ale odpowiednia agrotechnika daje realną szansę na wysokie, opłacalne plony. Warto inwestować w wiedzę i nowoczesne rozwiązania, by zwiększać efektywność każdej tony ziarna.